آسانسورهای تخلیه‌ی ساکنین (افراد) OEE

از آسانسور به منظور اجرای عملیات تخلیه ساکنین((OEO)occupant evacuation operation) استفاده می‌شود. در ساختمان‌های با سیستم آسانسور متعارف (قدیمی)، به طور رایج آسانسورها توسط دتکتور دود لابی آسانسور، موتورخانه یا چاه فراخوانی می‌شود. فعال‌سازی یک دتکتور اتومات در ساختمان (از نوع بلند مرتبه) به طور نرمال، منجر به فعال‌سازی سیستم ارتباطی صوتی می‌گردد و در طبقات مختلف ساختمان اعلام می‌گردد که افراد از آسانسورها استفاده نکنند و از راه پله‌ی خروج استفاده نمایند.

آسانسورهای طراحی شده به عنوان((OEE)Occupant Evacuation Elevators) مقاوم‌تر از آسانسورهای متعارف هستند، اکثر کدهای ساختمان در صورتی که باید شرایط مختلفی توسط آسانسور تامین گردد، استفاده از OEE‌ها را توصیه می‌کنند.

عملیات OEO قبل از عملیات فراخوانی اضطراری فاز یک آسانسور رخ می‌دهد. آسانسورهای تخلیه (OEE) اقدام به تخلیه‌ی ساکنین در حین حریق می‌نماید تا زمانی که فرآیند فراخوانی اضطراری فاز یک آسانسور توسط دتکتور دود در لابی، موتورخانه یا چاه آسانسور فعال گردد. جایی که عملیات فراخوانی اضطراری فاز یک آسانسور رخ می‌دهد، آسانسورها قفل می‌شوند فورا به سطح تعین شده فرستاده می‌شوند و با درب‌های باز همان جا می‌مانند. برای سیستم متعارف و OEE هر لابی مجهز به یک شستی است. یک نفر در لابی آن را فشار می‌دهد، آسانسور می‌رسد، درب‌ها باز می‌شوند، افراد وارد آسانسور می‌شوند و دکمه‌ی نشانگر طبقات فشرده می‌شود، درب‌ها بسته می‌شوند و آسانسور سریعا به طبقه‌ی درخواست شده می‌رود.

برای سیستم آسانسور متعارف، اگر دود در یک لابی آسانسور، موتورخانه و یا چاه آسانسور تشخیص داده شود، آسانسور یا گروه آسانسورهای سرویس دهنده به آن لابی، قفل می‌شوند و فورا به سطح تعین شده ارسال می‌شوند.

اگر دود توسط دیگر تجهیزات اعلان حریق تشخیص داده شود ( دتکتورهایی که عملیات فراخوانی اضطراری فاز یک آسانسور را فعال نمی‌کنند) آسانسورها به طور پیوسته در مود OEO استفاده می‌شوند. OEO یک ترکیب تکمیلی از سیستم اعلان حریق و علکرد سیستم آسانسور است. هر دو سیستم با یکدیگر در مود OEO کار می‌کنند تا تخلیه‌ی اولویت‌بندی شده افراد را از طبقه‌ی حریق و طبقات اطراف فراهم نمایند.

باتوجه به سابقه‌ی منع استفاده‌ی آسانسور در شرایط حریق، سیستم اعلان حریق و آسانسور موظف هستند ارتباط هماهنگ، واضح و منظم برای ساکنین ساختمان فراهم نمایند و اطلاعات به روز و دقیق درباره‌ی اینکه آیا آسانسور باید تخلیه کند، آیا باید از آسانسورها استفاده نشود یا از راه خروج خارج شوند، تعین گردد.

کد NFPA 101 الزام می‌کند که در چه شرایطی آسانسورهای مسافربر مجاز هستند برای تخلیه‌ی افراد قبل از فراخوانی اضطراری فاز یک به کار روند. این بخش موارد زیر را شامل می‌شود: 1- برنامه فعال شدن اضطراری 2- نشانگرها 3- نظارت و نمایش شرایط ضروری برای عملکرد ایمن آسانسور در مرکز فرمان اضطراری ساختمان 4- وضعیت نشانگرها در لابی آسانسور 5- سیستم اعلان حریق و سیستم ارتباطی 6- سیستم اسپرینکلر 7- ساختار محافظ برای کابین آسانسورها، چاه، موتورخانه و سیم‌کشی برق و کنترل.

براساس NFPA 101 نصب اسپرینکلرها در چاه، موتورخانه و اتاق کنترل آسانسور OEE مجاز نمی‌باشد. اگر در چاه اسپرینکلر نصب گردد، آن‌ها باید در فاصله‌ی حداکثر 61cm بالای گودال آسانسور قرار بگیرند. همچنین بریکرهای خاموش کردن نباید روی OEEها نصب گردند. در NFPA 101 توضیح داده می‌شود که حذف بریکر، تخطی از الزامات خاموش کردن برق آسانسور نیست چون اسپرینکلرها مجاز نیستند که در موتورخانه، اتاق آسانسور و در چاه (بالای آن) نصب گردند، و اینکه اسپرینکلرها در فاصله‌ی حداکثر 61cm بالای گودال چاه نصب گردند.

توضیحات زیر از NFPA 101 در خصوص الزامات سیستم اعلان حریق و ارتباط آن هنگامی که از آسانسور به منظور تخلیه‌ی افراد استفاده می‌شود، است.

4-1 .NFPA 10 (2018)

4-1-1. ساختمان باید مجهز به یک سیستم اعلان حریق دارای سیستم ارتباطی اضطراری براساس NFPA 72 باشد که توانایی پخش صدا در یک قسمت انتخابی در هر طبقه‌ی ساختمان را داشته باشد.

سیستم ارتباطی اضطراری با توانایی پخش صدا به قسمت انتخابی از هر طبقه‌ی ساختمان به ساکنین طبقه‌ی حریق کمک می‌کند تا از پلکان‌ها برای جابجایی به طبقه‌ی پایین استفاده نمایند.

4-1-2. یک سیستم ارتباطی اضطراری باید در لابی آسانسورها قرار بگیرد و درب لابی آسانسورها در وضعیت بسته باشد تا از ورود دود به لابی و فعال شدن دتکتورهای دود مختص عملیات فراخوانی اضطراری فاز یک آسانسور جلوگیری شود.

4-1-3. سیستم ارتباطی دو طرفه: یک سیستم ارتباطی دو طرفه باید در هر لابی آسانسور تخلیه در هر طبقه به منظور ارتباط با مرکز کنترل حریق یا یک موقعیت جایگزین تعین شده توسط سازمان آتش نشانی، فراهم گردد.

4-1-4. طراحی و نصب: سیستم ارتباطی دو طرفه باید شامل سیگنال‌های دیداری و شنیداری باشند و براساس الزامات ICC/ANSI A117.1 نصب و طراحی ‌گردند.

برای الزامات و تعاریف مربوط به آسانسورهای تخلیه‌ی ساکنین به کدهای ساختمان رجوع گردد. OEEها توسط کد NFPA 72 الزامی نشده‌اند و آن‌ها برای تعداد محدودی از ساختمان‌ها الزامی شده‌اند، عمدتا ساختمان‌های اداری با ارتفاع بیش‌ از 128m به جای یک راه پله‌ی اضافه به عنوان یک استثناء در کد هستند. همچنین می‌توان به دلیل پویایی رفت و آمد افراد، داوطلبانه نصب گردد.